Zasady karania grzywną wyjaśnia prawnik – mecenas Natalia Kowalonek-Nuutinen
Zniesławienie, czyli bezpodstawne przypisywanie komuś zachowania mogącego narazić go na utratę dobrego imienia. Jeśli zastanawia Cię, ile wynosi grzywna za zniesławienie i jakie konsekwencje prawne grożą sprawcom takich działań ten artykuł pomoże rozwiać wątpliwości i przybliży najważniejsze aspekty sankcji i kar za pomówienie w Polsce.
Aby ustalić ile wynosi grzywna za zniesławienie w 2025 r. trzeba wiedzieć czym tak naprawdę jest przestępstwo zniesławienia.
Czym jest zniesławienie według polskiego prawa?
Zgodnie z art. 212 Kodeksu karnego, zniesławienie polega na „pomawianiu innej osoby, grupy osób, instytucji lub osoby prawnej o takie zachowanie lub cechy, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego do wykonywania danego zawodu, działalności lub funkcji”. Pomówienie może przybrać formę ustną, pisemną, a także cyfrową – np. w komentarzach na portalach społecznościowych.
Ile wynosi grzywna za zniesławienie w 2025 roku?
Grzywna za zniesławienie jest karą, którą sąd może nałożyć na sprawcę w ramach postępowania karnego. W 2025 roku wysokość grzywny wciąż określa się na podstawie stawek dziennych. Minimalna liczba stawek dziennych wynosi 10, a maksymalna 540. Wysokość jednej stawki dziennej ustala samodzielnie sąd i zależy od sytuacji majątkowej sprawcy, jego dochodów oraz wydatków. Zwykle jedna stawka dzienna wynosi od 10 zł do nawet kilku tysięcy złotych.
Przykład – ile wynosi grzywna za zniesławienie 2025?
Przykładowo, jeśli sąd ustali stawkę dzienną na 100 zł, a liczba stawek dziennych składających się na karę grzywny wyniesie 50 to całkowita kwota grzywny za zniesławienie z art. 212 kodeksu karnego wyniesie sprawcę 5000 zł.
Maksymalne stawki kary grzywny
Art. 33. § 1. kodeksu karnego. Grzywnę wymierza się w stawkach dziennych, określając liczbę stawek oraz wysokość jednej stawki; jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, najniższa liczba stawek wynosi 10, zaś najwyższa 540.
§ 1a. Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, a przestępstwo jest zagrożone zarówno grzywną, jak i karą pozbawienia wolności, grzywnę wymierza się w wysokości nie niższej od:
1) 50 stawek – w przypadku czynu zagrożonego karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą roku;
2) 100 stawek – w przypadku czynu zagrożonego karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 2 lat;
3) 150 stawek – w przypadku czynu zagrożonego karą pozbawienia wolności przekraczającą 2 lata.
§ 2. Sąd może wymierzyć grzywnę także obok kary pozbawienia wolności wymienionej w art. 32 pkt 3, jeżeli sprawca dopuścił się czynu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub gdy korzyść majątkową osiągnął.
§ 2a. Przepis § 1a stosuje się również do grzywny wymierzanej obok kary pozbawienia wolności.
§ 3. Ustalając stawkę dzienną, sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe; stawka dzienna nie może być niższa od 10 złotych, ani też przekraczać 2000 złotych.
Z powyższego wynika, że najniższą karą grzywny jest kwota 100 zł (10 razy stawka dzienna po 10 zł) a najwyższą karą grzywny 1.080.000 zł (540 razy stawka dzienna po 2.000 zł)
Kiedy sąd orzeka grzywnę zamiast kary pozbawienia wolności lub ograniczenia wolności?
Zasadniczo, zniesławienie zagrożone jest karą grzywny albo ograniczenia wolności. Kara pozbawienia wolności (do roku) może zostać orzeczona jedynie w przypadku zniesławienia za pomocą środków masowego przekazu, np. w mediach społecznościowych, prasie czy na YouTube. Jednak nawet w takich przypadkach sądy często decydują się na wymierzenie grzywny, zwłaszcza gdy sprawca wcześniej nie był karany, która jest najlżejszą z kar jaką ustala polski kodeks karny.
§ 1. Kto pomawia inną osobę, grupę osób, instytucję, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności,
podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.§ 2. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w § 1 za pomocą środków masowego komunikowania,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.§ 3. W razie skazania za przestępstwo określone w § 1 lub 2 sąd może orzec nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego, Polskiego Czerwonego Krzyża albo na inny cel społeczny wskazany przez pokrzywdzonego.
§ 4. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2 odbywa się z oskarżenia prywatnego.
Czy grzywna za zniesławienie to jedyna konsekwencja?
Nie. Oprócz kary grzywny, sąd może orzec nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego w wysokości nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych. Nawiązka ma charakter odszkodowawczy i stanowi rekompensatę za naruszenie dóbr osobistych. Dodatkowo poszkodowany może wytoczyć powództwo cywilne o dodatkowe zadośćuczynienie za doznaną krzywdę – pozwem o naruszenie dóbr osobistych z art. 23 kodeksu cywilnego.
Przeczytaj więcej: Co to są dobra osobiste? » Natalia Nuutinen.eu – link
Ile wynosi grzywna za zniesławienie w przypadku zawarcia ugody?
W praktyce wiele spraw o zniesławienie kończy się ugodą pozasądową. W takich przypadkach o grzywnie nie ma mowy – która jest karą którą może zasądzić tylko sąd i powoduje wpisanie sprawcy do rejestru osób karanych. Ugoda często obejmuje przeprosiny, usunięcie obraźliwego wpisu oraz wypłatę dobrowolnego odszkodowania w ustalonej samodzielnie wysokości.
Jakie okoliczności zwykle wpływają na wysokość grzywny za zniesławienie?
Sąd bierze pod uwagę wiele czynników przy ustalaniu wysokości grzywny, takich jak:
- Skala rozpowszechnienia pomówienia,
- Finansowe możliwości sprawcy
- Motywacja sprawcy,
- Skutki dla poszkodowanego (utrata pracy, zniszczenie reputacji).
- Ogólne cele kary: funkcja odstraszania, rekompensowania krzywdy itd.
Jak bronić się przed niesłusznym oskarżeniem o zniesławienie?
Osoby oskarżone o zniesławienie mogą bronić się poprzez wykazanie prawdziwości swoich słów (tzw. kontratyp prawdziwości) lub udowodnienie, że działały w interesie społecznym. Warto skonsultować się z prawnikiem, który pomoże przygotować skuteczną linię obrony.
Podsumowanie
Grzywna za zniesławienie może wynosić od kilkudziesięciu do nawet kilkuset tysięcy złotych, w zależności od okoliczności sprawy. Warto pamiętać, że oprócz grzywny sprawcy mogą grozić dodatkowe konsekwencje finansowe w postaci nawiązki lub odszkodowania cywilnego. Warto rozważyć również sądowy nakaz publicznych przeprosin.
Nadchodzące artykuły:
- Zniesławienie vs. opinia – Jak odróżnić i dochodzić swoich praw? – praktyczny przewodnik z listami kontrolnymi i przykładami orzeczeń – wkrótce.
- Zestaw promptów do samodzielnej analizy wypowiedzi pod kątem zniesławienia z Chatem GPT – dla osób, które chcą wstępnie ocenić, czy dane słowa mogą naruszać prawo – wkrótce.
- Audyt treści internetowych 'Czy to już zniesławienie? – analiza wpisów, komentarzy i publikacji pod kątem narażania się na ryzyko prawne zniesławiania – wkrótce.
Co dalej?
Jeśli zastanawiasz się czy warto postarać się o ukaranie sprawcy kara grzywny to podaj adres e-mail w poniższym formularzu aby podejrzeć jak wygląda w praktyce oskarżenie prywatne za zniesławienie z art. 212. kodeksu karnego. A w sekcji komentarzy pod tym artykułem napisz jeśli masz obawy, wątpliwości lub pytania prawna o karanie sprawcy zniesławienia karą grzywny.
